Als elke druppel telt
Hoe zorg je ervoor dat je regio niet alleen klimaatbestendiger, maar ook mooier en leefbaarder wordt? Vraag het aan José Kooi van het Hoogheemraadschap van Delfland en Bo Schreur van RPS. Met een slimme netwerkaanpak zetten zij bewoner, bedrijf en organisatie aan het werk. Want de oplossing ligt letterlijk en figuurlijk op straat.
Ze zijn allebei gedreven en barsten van de ambitie als het gaat om het creëren van een beter klimaat. De een als beleidsmaker en projectleider van de klimaatsubsidietrajecten van het Hoogheemraadschap van Delfland. De ander als bewaker en coördinator van het aanvraag- en toetsingsproces daarvan. Want José Kooi van het waterschap en Bo Schreur van RPS delen een overtuiging: mensen in beweging zetten voor een klimaatkrachtiger Delfland.
Slimme aanpak
Van hoosbuien en langdurige droogte tot extreem hoge temperaturen. Ook de regio Delfland ontkomt niet aan de grillen van klimaatverandering. Veel tuinen, daken, pleinen, straten en bedrijfsterreinen zijn nog niet voorbereid op extreem weer. De riolering en het watersysteem hebben het soms zwaar te verduren. Bovendien voer je zo het water af, in plaats van het vast te houden voor droge tijden. Een gemiste kans. Tijd voor een slimmere aanpak is het standpunt van het Hoogheemraadschap van Delfland.
Hoe doe je dat? Want het Delflandse gebied is voor meer dan de helft in handen van particulieren, bedrijven en instellingen. “Dan sta je als overheidspartij met de rug tegen de muur bij het realiseren van meer waterberging. Je hebt immers geen zeggenschap over hoe een inwoner zijn of haar voortuin inricht”, weet José, beleidsadviseur klimaatadaptatie bij het waterschap.
“We kunnen deze opgave niet alleen oplossen en hebben daar anderen bij nodig. Daarom is het belangrijk aan te aansluiten bij de ‘energie’ en initiatieven in de samenleving. Door de inwoners, bedrijven en organisaties zowel met informatie, handelingsperspectief als een financiële bijdrage in beweging te krijgen.”
Voor elke tuinbezitter wat wils
Er is goed nieuws! Ieder tuintype – klein en groot – kan bijdragen aan het klimaatbestendiger maken van de regio. Tegeltje eruit, plantje erin. Groene daken die regenwater langer vasthouden, een regenton of een grindstrook. Iedereen kan regenwater opvangen en vasthouden voor drogere periodes. Iedere vierkante meter telt om de natuur in de stad een handje te helpen.
Iedereen kan dus bijdragen, vindt het Hoogheemraadschap van Delfland. Regenwater valt immers overal. Maar naast vergroening zijn er ook andere oplossingen voor de warme zomers. Denk aan de ondergrondse opslag van regenwater, het creëren van schaduwplekken of het gebruik van andere materiaalkleuren tegen hitte.
Gezicht van het waterschap
Het helpt als mensen een duwtje in de rug krijgen. Maatregelen nemen kost geld. Daarom draagt het waterschap financieel bij in de kosten. Als particuliere huis-/tuineigenaar, bedrijf of organisatie kom je in aanmerking voor een bijdrage als je met een initiatief bijdraagt aan het opvangen en vasthouden van regenwater.
Het idee kreeg in 2017 concreet vorm met een subsidieregeling. Bo Schreur, adviseur waterbeheer bij RPS, was er vanaf het begin bij. Van de afstemming tot aan de vorming van de nieuwe regeling, waarover straks meer.
“Het waterschap had behoefte aan extra capaciteit om de afhandeling van aanvragen te doen. De ervaring die wij hebben met het toetsen van de klantvraag en de begeleiding daarvan viel hier perfect op zijn plaats”, vertelt Bo.
“Dat is een onderschat element hóór”, vult José aan. “Zo’n subsidieaanvraag beoordelen zonder inhoudelijk kennis is niet mogelijk. Het vraagt bovendien om vaardigheden hoe je met de aanvragers omgaat en de vragen oppakt. Je bent toch het gezicht van ons waterschap. Het is prettig om tweewekelijks met elkaar te sparren. Zo denkt Bo actief met ons mee over hoe, wat en waar we de subsidieprocessen het beste kunnen inrichten.”, duidt José de keuze van haar samenwerkingspartner.
Leuke foto’s
Dat heeft het waterschap geen windeieren gelegd. Van 315 aanvragen in 2018 naar 479 in 2019 waren de eerste tekenen van groei al zichtbaar. Vorig jaar steeg het explosief naar 824 aanvragen. Bo: “Het is leuk om te zien dat de belangstelling voor het klimaat en duurzaamheid toeneemt. De reacties van inwoners zijn heel enthousiast. Zo van: ‘Kijk mijn regenton is onlangs geplaatst en hij zit al helemaal vol. Goed hè! Ik heb meteen mijn buren geïnformeerd over de regeling’.”
“Het levert ook allemaal leuke foto’s op. Van mensen die trots met een selfie op hun groene dak staan. Of van een kofferbak vol met planten op de parkeerplek van een tuincentrum”, vult José aan.
“Onderdeel van de aanvraag is natuurlijk ook het meesturen van een foto”, zegt Bo. “Wat ik overigens ook een mooie ontwikkeling vind, is dat de basisscholen die hebben deelgenomen de opgepimpte schoolpleinen gebruiken om lessen te geven over natuur en milieu. Zo heeft het voor de toekomst ook een educatieve waarde.”
José is van mening dat het belangrijk is om het concept op zo’n manier neer te zetten dat het de doelgroep aanspreekt. “Kom bij de inwoners niet aan met termen als klimaatadaptatie. Liever spreek je in de taal van ‘welke verbeteringen voer je door in je tuin…’. Hierbij zoekt het waterschap ook nadrukkelijk de samenwerking op met hoveniers en retailers (tuincentra). Zij hebben immers veel kennis van de behoeftes van onze inwoners”, aldus de projectleider.
Doorpakken met nieuwe regeling
Waar voorheen de ambitie ‘Elke druppel telt’, tevens verpakt in de slogan, uitgesproken werd, wil het waterschap nu concreter doorpakken. In februari 2021 is een nieuwe regeling opgestart. Daarbij kijkt men niet alleen naar de foto’s, maar gaat het ook om het resultaat in kubieke meters wateropvang.
José verklaart: “In de eerste regeling ‘In Actie’ richten we ons vooral op het creëren van bewustwording bij onze doelgroep. Met de tweede regeling ‘Op Maat’ spitsen we ons meer toe op de effectiviteit van de maatregel. Want uiteindelijk gaat het er om hoeveel liter waterberging er is gerealiseerd met die ondergrondse waterberging, of met het aantal vierkante meters aan groene daken.”
Het gaat bij ‘Op Maat’ vooral om de grotere initiatieven. Bijvoorbeeld een wijk waarbij men gezamenlijk het realiseren van groene daken aanpakt. José geeft aan het best een beetje spannend te vinden hoe dat zich gaat ontwikkelen. “Het is echt een prestatiesubsidie. Dat vraagt van de initiatiefnemers dat ze inzichtelijk weten te maken wat ze concreet hebben gerealiseerd.”
José vervolgt: “Het zijn vaak ook vrij technische maatregelen. Dan wil je de aanvrager ook uitgebreider ondersteunen bij het indienen van een aanvraag en binnen het toetsingsproces. Daar komt bij dat sommige wijken en buurten naar verwachting extra kwetsbaar zijn als het gaat om wateroverlast en hittestress. Voor ons reden om proactiever te sturen op aanvragen in die gebieden.”
Versteende achtertuin is verleden tijd
Verder is bij het opstellen van de nieuwe regeling veel aandacht besteed aan het testen van ideeën. Bo verklaart: “Stel, ik wil mijn eigen achtertuin wijzigen met maatregelen a, b en c. Werkt het dan ook echt? Is het ook toepasbaar voor de voortuin? Dus niet alleen op papier de regeling uitdenken, maar het ook testen.”
Alles met als doel om te werken aan een klimaatkrachtig Delfland. Een wens die José en Bo met de nieuwe regeling de komende tijd verder kunnen intensiveren. “Want, wat zou het mooi zijn als we over pakweg tien jaar tegen elkaar kunnen zeggen dat het gek is dat daar nog een versteende achtertuin ligt”, besluiten ze allebei in koor.
Bewijs in beeld
Tegeltje eruit, plantje erin. Onderdeel van de aanvraag is het meesturen van een foto als bewijs van het inzetten van de verkregen subsidie. Bekijk onderstaand een selectie uit de foto’s (klik op paarse icoon rechtsboven) die door de inwoners zijn ingestuurd.
Over Klimaatkrachtig Delfland
Klimaatkrachtig Delfland is een initiatief van Hoogheemraadschap van Delfland vóór de regio Delfland. Het netwerk Klimaatkrachtig Delfland verbindt partijen, initiatieven en projecten en wisselt kennis en kunde uit. Het inspireert en faciliteert hen om samen te werken. Klimaatkrachtig Delfland laat aansprekende projecten en initiatieven van partners zien en zet daarmee andere partijen aan om ook in beweging te komen. Daar ligt de kracht van Klimaatkrachtig Delfland.
Het bericht Als elke druppel telt verscheen eerst op RPS.