‘Soms verbijsterd na uitslag legionellatest’
Met de opleiding Bouwkunde op zak begon Jeffrey van Holten aan een avontuur als legionella-adviseur. Hoewel dat carrièrepad op het eerste oogpunt niet logisch lijkt, staat zijn meerwaarde buiten kijf. Want nu medewerkers na de lockdown steeds meer naar kantoor komen, onderzoekt hij of de watertappunten weer veilig te gebruiken zijn. Dat levert soms opmerkelijke resultaten op.
Hangen er hier brandslaghaspels? Hoe zijn die aangesloten? Zitter er keerkleppen op? Hoe is het leidingverloop? Zijn er radiatoren of is er sprake van vloerverwarming? Als Jeffrey deze morgen voor een legionellamonstername het gebouw van een universiteit binnenloopt, staan zijn voelsprieten direct aan.
Want hoewel hij deze ochtend alleen voor een monstername van de watertappunten bij de douche en de spoelkeuken komt, kijkt hij altijd verder dan dat. Zo weet hij dat als hij bijvoorbeeld over vloerverwarming loopt, dit ook weer gevolgen kan hebben voor de opwarming van de waterleidingen.
Van bouwkunde naar legionellapreventieteam
Als onderdeel van het legionellateam onderzoekt Jeffrey de panden op de aanwezigheid van deze ziekmakende bacterie. Voldoet de installatie aan de huidige wet- en regelgeving? Zo niet, dan adviseert hij klanten wat er moet gebeuren om het er wel aan te laten voldoen.
Een baan waar hij op het eerste gezicht niet aan gedacht had toen hij in 2012 zijn bouwkundestudie afrondde. “Destijds was het crisis in de bouw. Toen ben ik bij RPS in de asbestbuitendienst begonnen. Van daaruit heb ik de overstap gemaakt naar het team van ARBO, waar ik nu actief ben als legionella-preventieadviseur.”
Jeffrey houdt van de afwisseling. Zowel in de inhoud van zijn werk als op de plekken waar hij komt. Van universiteit tot kinderdagverblijf en van kantoorpand tot bejaardentehuis. “Je komt bij veel mensen over de vloer om hen te adviseren hoe ze alles technisch kunnen laten voldoen. Het is mooi hen ook echt vooruit te kunnen helpen”, vindt hij.
Van cv-ketel tot zonneboiler
Vooral de techniek spreekt hem aan. “Wij kijken niet alleen hoe een waterleiding loopt, maar ook naar hoe er bijvoorbeeld warm water wordt opgewekt. Een zonneboiler, cv-ketel of warmwatercirculatiesysteem. Je moet van alle facetten in de gebouwde omgeving iets weten om de situatie goed te kunnen beoordelen. Mijn studie bouwkunde komt wat dat betreft goed van pas.”
Hij vervolgt: “Ik ben heel lang ‘zwevend’ geweest als het gaat om mijn studiekeuze. Wat vind ik nu echt leuk? Tijdens mijn studie bouwkunde merkte ik dat ik architectuur minder interessant vond, dan de technische kant van een gebouw. Ik vind het bijvoorbeeld interessanter om te weten hoe je bijvoorbeeld je metselwerk aansluit op je isolatielaag.”
Quickscan legionella
Jeffrey heeft het momenteel druk met de zogenaamde Quickscans. Veel watertappunten van gebouwen zijn in de afgelopen 1,5 jaar deels of zelfs helemaal niet gebruikt. Personeel bleef door de lockdown massaal thuis werken. Nu men weer naar het werk komt, is waakzaamheid geboden. Want met de legionellabacterie ligt er een andere sluipmoordenaar op de loer.
Kortom, is het pand weer veilig om in te vertoeven. Met de Quickscan bemonstert de legionella-adviseur niet alleen het water, maar ook de luchtkwaliteit in het gebouw. Jeffrey legt uit dat als er een tijd geen waterafname is geweest, er naast legionella ook kans is op vorming van biofilm. Een glibberig laagje wat zich op den duur hecht aan de waterleiding en een ideale voedingsbodem en beschermlaag is voor de legionellabacterie.
“Zie het als een emmer die je vult met water en vervolgens 2 weken in de tuin laat staan. Op een gegeven moment ontstaat op de bodem een vies glibberig laagje. Niet alleen een ideale voedingsbodem voor legionella, maar legionella kan zich er ook goed in nestelen. Hoe langer een installatie dus stilstaat, hoe verder die vervuilt raakt en hoe meer moeite je moet doen om de legionella eruit te krijgen”, weet Jeffrey.
Risicoanalyse
Is zo’n Quickscan nu nodig? Veel bedrijven hebben vanuit een risicoanalyse immers een legionellabeheersplan. Daar zit nu juist het gevaar, waarschuwt Jeffrey. “Je denkt als we punt a en b elke week spoelen, zoals staat omschreven in het beheersplan, dan volgen we trouw het beheersplan en zijn we goed bezig. Alleen tijdens de lockdown wordt niet alleen punt a en b minder dan wekelijks gebruikt, maar ook punt c en d. Als vuistregel kan worden aangehouden dat ieder tappunt en/of leidingdeel dat minder dan wekelijks wordt gebruikt minimaal één keer per week doorgespoeld dient te worden.
Risicoanalyses voert Jeffrey overigens ook uit. Bij een risicoanalyse beoordeelt hij de installatie. Hij begint bij de watermeter. “Sterk overdreven houden we onze vinger op de waterleiding en die volgen we tot we helemaal bij het einde van het pand komen. Dan beoordelen we elk segment van die installatie. Zit dat kraantje goed aangesloten? Zit er de juiste keerklep op? Worden leidingen niet teveel opgewarmd door factoren van de omgeving?”
Temperatuurmeting
Bij zo’n risicoanalyse hoort ook een temperatuurmeting van het water bij. Dit gebeurt met een tablet op basis van bluetooth. “Je ziet dan het verloop van de temperatuur met als doel om de hotspots van legionellabronnen in het gebouw te vinden”, legt Jeffrey uit.
“Koud water moet wettelijk namelijk altijd onder de 25 graden blijven. Al heeft 20 graden de voorkeur. Die temperatuurmetingen geven aan of je watertappunten minimaal één keer per week of zelfs dagelijks gebruikt moeten worden om legionella te voorkomen. Laatstgenoemde is bijvoorbeeld vereist als koud water bijvoorbeeld door een warme ruimtetemperatuur boven de 25 graden uitkomt.”
Al die bevindingen werkt hij met bijbehorend maatwerkadvies uit tot een uitgebreid legionellaplan.
Verassende resultaten
Hoewel Jeffrey al een tijdje meeloopt, is hij geregeld verwonderd over de resultaten van de monstername. “Laatst moest ik voor een Hoogheemraadschap een aantal buitenlocaties op legionella inventariseren. Op één daarvan is een brugwachter actief. Hij maakt dagelijks gebruik van het toilet en de wastafel. De douche achterin het gebouw bleef onaangeroerd.”
“Naast de inventarisatie hadden wij ook de opdracht om een aantal legionellamonsters te nemen. Om verschil van het gebruik te kunnen onderbouwen koos ik ervoor om de dagelijks gebruikte wastafel en de nooit gebruikte douche te bemonsteren. Bleek dat de douche brandschoon was en juist de wastafel de legionellabacterie bevatte. Dan ben ik niet alleen verbijsterd over de resultaten, maar ook blij dat ik daarna gericht actie kan ondernemen.”
Water kan bederven
De adviseur legt uit hoe dat komt. “Water is een voedingsmiddel dat kan bederven. Als water lang niet gebruikt wordt, dan sterft het af. Het is dan van dermate slechte kwaliteit dat legionella er niet eens meer in kan groeien. De waterleiding van de wastafel heeft een aftakking die langs die douche loopt. Elke keer pakt het verse water dus legionella bij die douche mee dat er vervolgens weer bij de wastafel uitkomt.”
Probleem met legionellaoverschrijding
Dat bouwkundig inzicht geen overbodige luxe is, ondervond Jeffrey ook bij een andere locatie. Zij hadden al jaren een probleem met legionellaoverschrijdingen. Opmerkelijk, want elk tappunt werd dagelijks gebruikt. Er stonden dagelijks 15 man onder de douche. Monstername door een adviesbureau en het advies om goed door te spoelen: het bood geen soelaas. Toen de frustraties dermate hoog opliepen, schakelde men RPS in om de monsternames te doen.
Jeffrey: “Bij binnenkomst zag ik in de badkamer direct twee afgedopte leidingen zitten. Ik vroeg of ze hier ooit een bad hadden gehad. Ja dat klopte, maar die was er al jaren uit antwoorde de vrouw. Maar zijn die waterleidingen ook losgekoppeld van de installatie? Of hangen die er nog aan? De vrouw ter plaatse had geen idee.”
Nieuwsgierig
“Toen heb ik het systeemplafond opengemaakt en gekeken. Wat bleek: de leidingen zaten nog vast aan de installatie. Je hebt dan een meter of drie aan dode leidingen met stilstaand water erin. Op deze leidingen was voorheen het bad aangesloten. Nadat we deze leidingen hebben weggehaald, was het legionellaprobleem ook verdwenen.”
“Hoewel ik bij deze locatie eigenlijk alleen opdracht kreeg voor een monstername, ben ik toch verder gaan kijken. Je bent gewoon nieuwsgierig van wat hier nu mis kan zijn. Als je dit dan meteen oplost voor de klant, geeft dat veel voldoening.”
Hoe kom ik in aanmerking voor een Quickscan?
Veel drinkwater- en luchtbehandelingsinstallaties staan stil tijdens de coronacrisis. Ook voor het regulier onderhoud is even geen plaats. Is uw gebouw nog gezond na de coronamaatregelen? De Quickscan biedt uitkomst. Aan de hand van het type gebouw, een globale inschatting van het aantal tappunten en luchtbehandelingssystemen brengen wij een voorstel uit in combinatie met een planning.
Kijk op onze uitgebreide dienstenpagina voor meer informatie en vraag de Quickscan vandaag nog aan.
Het bericht ‘Soms verbijsterd na uitslag legionellatest’ verscheen eerst op RPS.